احمد بن طولون

از دانشنامه‌ی اسلامی

تقویم هجری قمری

روز واقعه:10 ذی القعده
سال 270 هجری قمری

ابوالعباس احمد بن طولون در عصر معتز بالله عباسي سيزدهمين خليفه عباسیان به استانداري مصر منصوب گرديد. وي كه با پشتكار و همت خويش به اين مقام رسيده بود، تنها به حكومت مصر بسنده نكرد و به اطراف آن نيز طمع ورزيد و در صدد تصرف آن‌ها برآمد. او پس از مدتي منطقه شام، انطاكيه و سرحدات روم شرقي را به سيطره خويش درآورد و همزمان بر بخش‌هايي از شمال افريقا و بخش‌هايي از جنوب غربي آسيا زمامداري مي‌كرد.

احمد بن طولون، فردي بي‌باك و دلير و در شمشيركشي و ريختن خون انسان‌ها بي‌مبالات بود. گفته شد، تنها كساني كه به دستور وي اعدام و يا در زندان‌هاي وي كشته شدند، تعدادشان به هيجده هزار تن مي‌رسيد. ولي از آن‌هايي كه در جنگ او اعم از مخالفان و سپاهيانش جان باختند، آماري در دست نيست.

درباره خصوصيات اخلاقي وي گفته شد كه دوستدار عالمان و داراي سفره‌اي گسترده بود كه عام و خاص در آن حاضر شده و غذا مي‌خوردند و در هر ماه، هزار دينار صدقه مي‌داد و مسجد بزرگي در مصر بنيان نهاد كه هم اكنون به نام "جامع احمد بن طولون" شهرت دارد. سرانجام در دهم ذی القعده سال 270 هجري قمري در مصر وفات يافت. فرزندش عباس بن احمد طولون نيز دوازده روز پس از پدرش وفات يافت.

شايان ذكر است كه احمد بن طولون در كشتن علويان مبارز نيز ترديدي به خود راه نمي‌داد و يك بار احمد بن محمد بن عبدالله از نوادگان امام حسن مجتبي علیه‌السلام و بار ديگر احمد بن عبدالله بن ابراهيم طباطبا از نوادگان ديگر آن حضرت را در مصر به شهادت رسانيد.

پانویس

  1. الكُني والألقاب شیخ عباس قمی، ج 1، ص 343؛ الذريعه شيخ آقا بزرگ تهرانی، ج 12، ص 279.
  2. محاضرة الأبرار محيي‌الدين ابن عربي، ج 1، ص 110.
  3. مقاتل الطالبيين ابوالفرج اصفهاني، ص 440.
  4. عمدة الطالب في أنساب آل ابيطالب ابن عنبه، ص 172.

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام